07 Jul Τι έχουν ανάγκη τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες;

Συχνά τα παιδιά που έχουν διαγνωστεί με μαθησιακές δυσκολίες (ειδικές όπως ειδική μαθησιακή διαταραχή της ανάγνωσης – δυσλεξία, ειδική μαθησιακή διαταραχή της γραφής-γραπτής έκφρασης, ειδική μαθησιακή διαταραχή των μαθηματικών ή γενικές) παρακολουθούν ειδικό παιδαγωγικό πρόγραμμα με στόχο τη μαθησιακή αποκατάσταση των δυσκολιών αυτών.

Όμως αρκεί αυτό;

Οι μαθησιακές διαταραχές θεωρείται ότι αποτελούν την αρχή ενός συνεχούς ψυχικών διαταραχών, που ακολουθούν το άτομο σε όλη τους τη ζωή και έχουν συσχετιστεί με ένα ευρύ φάσμα ψυχικών διαταραχών (Αναγνωστόπουλος, 2001).

Πως νιώθουν τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες:

• Βιώνουν περισσότερο άγχος που εκφράζεται με φόβο αποτυχίας ή σωματικά ενοχλήματα ή υπερκινητικότητα
• Έχουν εντονότερο αίσθημα της μοναξιάς και του θυμού
• Έχουν μικρότερη ανοχή στη ματαίωση
• Εμφανίζουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, αποθάρρυνση και καταθλιπτικό συναίσθημα
• Έχουν αρνητική εικόνα για εαυτό
• Αισθάνονται «χαζά» γιατί γίνονται στόχος συχνών πειραγμάτων
• Η επίπτωση της μείζονος καταθλιπτικής διαταραχής μπορεί να είναι μέχρι 7 φορές μεγαλύτερη από ότι στο μέσο όρο του παιδικού πληθυσμού
• Παρουσιάζουν προβλήματα συμπεριφοράς (εναντιωματικότητα – επιθετικότητα) (Αναγνωστόπουλος, 2001).

Αναπτυξιακό στάδιο ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης

Βάσει της θεωρίας του  Erikson το στάδιο ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης που έχουν να διανύσουν τα παιδιά του δημοτικού είναι το δίπολο μεταξύ παραγωγικότητας έναντι της κατωτερότητας (Cole & Cole, 2001). Καθώς τα παιδιά σχολικής ηλικίας περνούν ένα πολύ μεγάλο μέρος της ημέρας τους στο σχολείο, τόσο η ακαδημαϊκή επίδοση όσο και η κοινωνική ζωή παίζουν σπουδαίο ρόλο για να νιώσουν είτε ότι είναι παραγωγικά εάν νιώθουν ότι επιτυγχάνουν στους τομείς αυτούς είτε να νιώσουν κατωτερότητα.

Είναι εύκολο λοιπόν για τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες που νιώθουν ότι δεν τα καταφέρνουν στα μαθήματα και που συχνά χλευάζονται από άλλα παιδιά να μην περάσουν αυτό το στάδιο επιτυχώς, έχοντας το αίσθημα της ανεπάρκειας και της κατωτερότητας τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.

Καθώς οι μαθησιακές δυσκολίες συνήθως συνεχίζουν να υπάρχουν και στο Γυμνάσιο όπου σε αυτό στάδιο ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης σχηματίζεται η ταυτότητα τους, η ταυτότητα των παιδιών με μαθησιακές δυσκολίες οργανώνεται γύρω από αισθήματα αδυναμίας, ανεπάρκειας ή ανικανότητας.

Πώς μπορεί να βοηθήσει η παιγνιοθεραπεία;

• • Ενδυνάμωση αισθήματος ταυτότητας και υπευθυνότητας

Η παιγνιοθεραπεία βασίζεται στις αρχές της Axline όπου ο θεραπευτής:

• Δημιουργεί ζεστή και φιλική σχέση με το παιδί
• Αποδέχεται το παιδί ως έχει
• «Αντανακλά» έτσι ώστε το παιδί να κατανοήσει τον εαυτό του
• Η ευθύνη επιλογών ανήκει στο παιδί
• Θέτει όρια ώστε το παιδί να νιώθει ασφάλεια – το παιδί κατανοεί τις ευθύνες του

 
Έτσι το παιδί ή ο έφηβος αρχίζει να νιώθει αποδεκτός όπως είναι, ανακαλύπτοντας και άλλες πτυχές του και ενισχύεται να σχηματίσει μια δυνατότερη ταυτότητα. Αρχίζει να νιώθει ότι έχει τον έλεγχο και την ευθύνη πάνω σε κάποια πράγματα αποβάλλοντας την αίσθηση ανεπάρκειας που νιώθει.

• • Αύξηση αισθήματος επίτευξης και αυτοπεποίθησης

Μέσα από παιχνίδια επίτευξης και με την κατάλληλη ανταπόκριση από το θεραπευτή, το παιδί αποκτά μεγαλύτερη ανοχή στη ματαίωση και αυξάνεται το αίσθημα επίτευξης και η αυτοπεποίθησή του.

• • Ανακούφιση από το άγχος

Φτιάχνοντας κόσμους στην άμμο ή προβάλλοντας τα συναισθήματά του μέσω της ζωγραφικής ή του πηλού το παιδί ανακουφίζεται από το άγχος του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση της βραχυπρόθεσμης μνήμης του, τομέας που κατεξοχήν πλήττεται σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες και επιβαρύνεται από το άγχος.

Ενισχύοντας το παιδί συναισθηματικά, ενισχύεται και η μαθησιακή του επίδοση και η διάθεση του, διακόπτοντας το φαύλο κύκλο μεταξύ σχολικής αποτυχίας και κακής ψυχολογίας.

Βιβλιογραφία:
Αναγνωστόπουλος, Δ. (2001) Αρχεία Ελληνικής Ιατρικής, 18 (5): 457-465
Axline, V. (1974) Play Therapy, New York: The Random House Publishing Group.
Cole, M. and Cole, S. (2001) Η Ανάπτυξη των παιδιών: Γνωστική και Ψυχοκοινωνική Ανάπτυξη κατά τη Νηπιακή και Μέση Παιδική Ηλικία, Αθήνα: Τυπωθήτω.